دسترسی پذیری وبسایت به معنای طراحی و توسعه وبسایت به گونهای است که تمام افراد، از جمله افراد دارای ناتوانی های جسمی، ذهنی و حسی، بتوانند به راحتی از آن استفاده نمایند. این شامل توانایی مشاهده، تعامل و درک محتوای وبسایت است. با توجه به اهمیت دسترسی پذیری، طراحی وبسایتی که برای همه کاربران قابل استفاده باشد، نه تنها از نظر اخلاقی مهم است، بلکه از نظر قانونی همچنین در بعضی کشورها ضروری است.
درک نیازهای کاربران مختلف
برای طراحی یک وبسایت با دسترسی پذیری بالا، ابتدا باید نیازهای گوناگون کاربران را درک نماید. کاربران ممکن است شامل افراد با ناتوانی های مختلف باشند:
نابینایان یا کم بینایان: این افراد نیاز به دسترسی به محتوای متنی از طریق نرم افزارهای صفحه خوان یا نیاز به تنظیمات خاصی برای مشاهده متن و تصاویر دارند.
ناشنوایان یا کم شنوایان: محتوای صوتی باید با زیرنویس یا متن جایگزین همراه باشد.
افراد با ناتوانی های جسمی: این افراد ممکن است نیاز به استفاده از ابزارهای کمکی همچون صفحه کلید یا دستگاه های ورودی خاص داشته باشند.
افراد با ناتوانی های شناختی: این افراد نیاز به محتوای ساده، خوانا و قابل فهم دارند.
آگهی رایگان به شما این امکان را میدهد که بدون هزینه، محصولات یا خدمات خود را به میلیون ها نفر معرفی کنید.
استفاده از راهنماهای دسترسی پذیری وب
یکی از مهمترین منابع برای طراحی وبسایت با دسترسی پذیری بالا، راهنمای دسترسی پذیری محتوای وب (WCAG) است که توسط کنسرسیوم وب جهانی (W3C) تهیه شده است. این راهنما شامل مجموعهای از اصول و معیارها است که به شما کمک میکند تا وبسایت خود را برای همه کاربران قابل دسترسی کنی WCAG که در چهار دسته کلی طبقه بندی شده است:
قابل درک بودن (Perceivable): همه کاربران باید بتوانند محتوای وبسایت را درک کنند. این شامل استفاده از متن جایگزین برای تصاویر، تنظیمات مناسب برای رنگ ها و کنتراست، و قابلیت افزایش یا کاهش اندازه فونت ها است.
قابل استفاده بودن (Operable): وبسایت باید برای همه کاربران قابل استفاده باشد، چه از طریق ماوس، صفحه کلید یا دستگاه های ورودی دیگر. این شامل ارائه ناوبری ساده و قابل پیش بینی، و استفاده از زمان بندی مناسب برای محتواها است.
قابل فهم بودن (Understandable): محتوای وبسایت باید برای همه کاربران قابل فهم باشد. این شامل استفاده از زبان ساده، ارائه دستورالعمل های روشن، و دوری از محتوای گیج کننده یا پیچیده است.
قابلیت پایدار بودن (Robust): محتوای وبسایت باید به طوری طراحی شود که با انواع گوناگونی از فناوری ها و ابزارهای کمکی کار کند. این شامل استفاده از کدهای استاندارد و رعایت اصول بهینه سازی برای مرورگرها و دستگاه های گوناگون است.
استفاده از متن جایگزین (Alt Text) برای تصاویر
متن جایگزین (Alt Text) توضیح مختصری از محتوای تصاویر است که به کاربران نابینا یا کم بینا کمک می نماید تا از طریق نرم افزارهای صفحه خوان محتوای تصاویر را درک کنند. هنگام طراحی وبسایت، مطمئن شوید که برای تمام تصاویر، نمودارها و گرافیک ها متن جایگزین مناسبی تعیین کردهاید. متن جایگزین باید مختصر و دقیق باشد و محتوای اصلی تصویر را توضیح دهد.
استفاده از رنگها و کنتراست مناسب
رنگ ها و کنتراست در طراحی وبسایت نقش مهمی دارند. انتخاب رنگ های مناسب میتواند تجربه کاربری را بهبود ببخشد و دسترسی پذیری را افزایش دهد. برای اطمینان از اینکه وبسایت شما برای کاربران با ناتوانی های دیداری قابل دسترسی است، باید از کنتراست مناسب بین متن و پس زمینه استفاده کنید. همچنین باید مطمئن شوید که محتوای مهم فقط بر اساس رنگ ها منتقل نمی شود، زیرا بعضی از کاربران امکان دارد مشکل در تشخیص رنگ ها داشته باشند.
زیرنویس و ترجمه متنی برای محتوای صوتی و ویدئویی
اگر وبسایت شما شامل محتوای صوتی یا ویدئویی است، باید حتماً زیرنویس یا ترجمه متنی برای این محتواها ارائه دهید. این امر به کاربران ناشنوا یا کم شنوا اجازه میدهد که محتوای شما را درک کنند. همچنین، افزودن زیرنویس میتواند به کاربران در محیط های پر سر و صدا کمک کند تا محتوا را بدون نیاز به شنیدن مستقیم درک کنند.
طراحی وبسایت با استفاده از استانداردهای HTML5 و CSS3
استفاده از استانداردهای HTML5 و CSS3 در طراحی وبسایت میتواند به افزایش دسترسی پذیری کمک کند. این استانداردها امکاناتی برای استفاده از تگ های معنایی همچون `<header>`, `<footer>`, `<article>`, و `<nav>` ایجاد می کنند که به نرم افزارهای صفحه خوان کمک می کنند تا ساختار صفحه را بهتر درک کنند. همچنین، این استانداردها به شما امکان می دهند تا بدون استفاده از جاوااسکریپت پیچیده، افکت ها و انیمیشن های جذاب ایجاد نماید که برای همه کاربران قابل دسترسی باشد.
قابلیت ناوبری با صفحه کلید
بسیاری از کاربران، به ویژه کسانی که دارای ناتوانی های جسمی هستند، از صفحه کلید به جای ماوس برای ناوبری در وبسایت ها استفاده می کنند. برای اطمینان از دسترسی پذیری، باید مطمئن شوید که تمام بخش های وبسایت شما از طریق صفحه کلید قابل دسترسی هستند. این شامل امکان حرکت بین لینک ها، دکمه ها و فرم ها با استفاده از کلید Tab و اجرای عملکردهای گوناگون با کلید Enter یا Space می شود.
ساختار و طراحی قابل پیش بینی
ساختار و طراحی وبسایت باید طوری باشد که کاربران بتوانند به راحتی و بدون سردرگمی در آن ناوبری کنند. این شامل استفاده از منوهای ساده و قابل پیش بینی، استفاده از لینک های واضح و توضیح دهنده، و استفاده از دکمه ها و فرم های استاندارد است. دوری از طراحی های پیچیده و منحرف کننده میتواند به کاربران با ناتوانی های شناختی کمک نماید تا وبسایت شما را بهتر درک کنند.
ارائه نسخه متنی برای محتوای پیچیده
در صورتی که وبسایت شما شامل محتوای پیچیدهای همچون نمودارها، اینفوگرافیک ها یا محتوای دینامیک است، بهتر است یک نسخه متنی جایگزین برای این محتوا ارائه دهید. این نسخه متنی باید به طور کامل و دقیق محتوای اصلی را توضیح دهد و به کاربران اجازه دهد که حتی بدون مشاهده محتوای دیداری، به اطلاعات مورد نیاز دسترسی داشته باشند.
تست دسترسی پذیری وبسایت
بعد از طراحی و توسعه وبسایت، مرحله مهم بعدی، تست دسترسی پذیری است. این تست ها می توانند به شما کمک کنند تا مشکلات احتمالی را شناسایی و رفع نماید. ابزارهای گوناگونی برای تست دسترسی پذیری وجود دارند که به شما امکان می دهند وبسایت خود را از نظر معیارهای WCAG بررسی کنید. بعضی از این ابزارها شامل WAVE, Axe و Lighthouse هستند.
همچنین، تست دستی وبسایت با استفاده از صفحه کلید و نرم افزارهای صفحه خوان میتواند به شناسایی مشکلاتی کمک کند که ممکن است در تست های خودکار نادیده گرفته شوند.
آموزش و آگاهی بخشی به تیم طراحی و توسعه
دسترسی پذیری وبسایت یک فرآیند مستمر است که نیاز به آگاهی و همکاری تمام اعضای تیم طراحی و توسعه دارد. آموزش تیم شما درباره اصول دسترسی پذیری و استفاده از ابزارهای مناسب میتواند به بهبود کیفیت نهایی وبسایت کمک کند. همچنین، ایجاد یک فرهنگ سازمانی که به دسترسی پذیری اهمیت میدهد، میتواند تضمین کند که این اصول در تمام پروژه های آینده شما نیز رعایت شوند.
ارتباط مستمر با کاربران و دریافت بازخورد
یکی از بهترین راه ها برای اطمینان از دسترسی پذیری وبسایت، ارتباط مستقیم با کاربران و دریافت بازخورد از آنهاست. کاربران واقعی می توانند مشکلات و چالش هایی را شناسایی کنند که امکان دارد شما در مراحل طراحی و توسعه به آنها توجه نکرده باشید. ایجاد فرم های بازخورد یا ارائه امکان گزارش مشکلات میتواند به بهبود مستمر وبسایت شما کمک کند.
طراحی وبسایت با قابلیت دسترسی بالا نه تنها به کاربران با ناتوانی های گوناگون کمک میکند تا از محتوای وبسایت شما بهره مند شوند، بلکه میتواند تجربه کاربری را برای همه بهبود بخشد. با رعایت اصول و معیارهای دسترسی پذیری، استفاده از ابزارهای مناسب، و انجام تست های مستمر، می توانید یک وبسایت با کیفیت و قابل دسترسی برای همه ایجاد کنید. این امر نه تنها از نظر اخلاقی و قانونی اهمیت دارد، بلکه میتواند تأثیر مثبتی بر برند و اعتبار شما در میان کاربران و مشتریان داشته باشد.
